santralistanbul Enerji Müzesi
Silahtarağa Elektrik Santralı, Osmanlı Devleti’nin kent ölçekli ilk elektrik santralıdır. Haliç’in bittiği Kağıthane ve Alibeyköy derelerinin ağzında kurulan santral, 1914’ten 1952’ye kadar İstanbul’a elektrik sağlamıştır. 1956 yılında kurulu gücü 120 bin kilovata ulaşan santralın üretim kapasitesi ilerleyen yıllarda giderek azalmış ve santral 18 Mart 1983’te elektrik üretimine son vermiştir. Türbin jeneratör gruplarının bulunduğu makine daireleri, kazan daireleri, idari binaları, işçi lojmanları ve kömürün indirildiği geniş sahalarıyla toplam 118.000 metrekarelik bir alana yayılan Silahtarağa Elektrik Santralı bugün Türkiye’nin önemli endüstriyel miras örneklerindendir.
Benzersiz bir ulusal endüstriyel miras niteliği taşıyan Silahtarağa Elektrik Santralı’nın korunarak santralistanbul’a dönüştürülmesine yönelik çalışmalar, Mayıs 2004’te başladı ve kamu, özel kesim ve sivil toplum kuruluşlarının da katkılarıyla yürütüldü ve Eylül 2007’de tamamlandı.
Toplamda 1,738.83 m2 taban alana ve 3,876.95 m2’lik kullanım alanına sahip Enerji Müzesi, halihazırda 1 ve 2 no’lu Makine Daireleri’nde Silahtarağa Elektrik Santralı’nda üretimin en önemli unsurları olan ve dönemin ileri teknolojisinin tipik çizgilerini yansıtan AEG, Brown Boveri, Siemens ve Thomson Houston markalı türbin-jeneratör gruplarını ziyaretçilere sunuyor. Elektrik üretiminin ve İstanbul’un farklı semtlerine dağıtımının denetlendiği Kontrol Odası ise ayrıntılı kumanda aygıtları ve teçhizatıyla bir bütün olarak korundu.
Enerji Müzesi’nin giriş katına ise, ziyaretçilerin kendi elektrik enerjisini üretebileceği, pil olabileceği, manyetik heykeller yapabileceği, inatçı bir bavulla uğraşacağı, binlerce volta çekinmeden dokunabileceği ve daha birçok deneyi gerçekleştirebileceği, tam 22 etkileşimli ünitenin yer aldığı, eğlence ile bilimin buluştuğu Enerji Oyun Alanı kuruldu.
Kurulduğu 2007 yılından bu yana santralistanbul çocuklara ve gençlere yönelik okul programları ile bir yandan eğlenerek öğrenme fırsatları yaratma konusunda önemli bir çaba gösterirken, diğer yandan eğitim alanında başta okullar ve öğretmenler olmak üzere tüm paydaşları ile daha yakın bir işbirliği geliştirmeyi amaçlıyor.
Santralistanbul’da kurulduğundan bu yana süren Eğitim Programı, 2012 ylı Kasım ayı başından itibaren, İstanbul Bilgi Üniversitesi işbirliği ile İnformel Eğitim/çocukistanbul tarafından geliştirilmekte ve uygulanmaktadır.
